INFORMACJE OGÓLNE
Sygnalizacja nieprawidłowości jest formalnie nazywana „naruszeniem prawa". Prawo chroni Cię, jeśli zgłosisz uzasadnione podejrzenie dotyczące zaistniałego lub potencjalnego naruszenia prawa, do którego doszło lub prawdopodobnie dojdzie w miejscu pracy, w którym w szczególności obecnie lub poprzednio pracowałeś, uczestniczyłeś w procesie rekrutacji lub innych negocjacjach poprzedzających zawarcie umowy.
Kim jest Sygnalista
Sygnalista to osoba fizyczne, która zgłasza naruszenie prawa lub ujawnia publicznie informacje o naruszeniu prawa, w zakresie podanym ustawie o ochronie sygnalistów, uzyskane w kontekście związanym z pracą.
Sygnalistą może być w szczególności:
- pracownik
- pracownik tymczasowy
- osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej
- przedsiębiorca
- prokurent
- akcjonariusz lub wspólnik
- członek organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej
- osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy
- stażysta
- wolontariusz
- praktykant.
Sygnaliści mogą zgłaszać lub ujawniać publicznie informacje o naruszeniu prawa, uzyskane w kontekście związanym z pracą, przed nawiązaniem lub po ustaniu:
- stosunku pracy
- innego stosunku prawnego będącego podstawą świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji w podmiocie prawnym lub na rzecz tego podmiotu.
Od kiedy sygnalista może liczyć na ochronę
Dodatkowa ochrona będzie przysługiwała sygnaliście od chwili zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, pod warunkiem że miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja, którą zgłasza lub publicznie ujawnia, jest:
- prawdziwa w momencie zgłoszenia lub ujawnienia
- informacją o naruszeniu prawa.
Co grozi za zgłaszanie naruszeń, do których nie doszło
Sygnalista może liczyć na ochronę pod warunkiem, że jego zgłoszenie opiera się na uzasadnionych podstawach.
Osoba, która zgłasza lub ujawnia publicznie informacje, wiedząc, że do naruszenia prawa nie doszło, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Kogo dotyczy obowiązek ochrony sygnalistów
Ustawa nakłada nowe obowiązki związane z ochroną sygnalistów na podmioty prawne, w tym podmioty prywatne.
Podmioty prywatne oznaczają:
- osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą,
- osobę prawną
- jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, lub
- pracodawcę.
Jak można zgłaszać naruszenia prawa
Sygnalista może skorzystać z trzech kanałów komunikacji, zgłoszenie może przekazać:
1) pocztą elektroniczną - wysyłając wiadomość na dedykowany adres e-mail
2) listownie - wysyłając informację pocztą na adres właściwego organu KAS z dopiskiem „Zgłoszenie zewnętrzne naruszenia prawa - do rąk własnych osoby upoważnionej"
3) osobiście do protokołu, umawiając się na termin spotkania.
| Nazwa organu KAS | Adres organu KAS | Dedykowany adres elektroniczny |
| Izba Administracji Skarbowej w Poznaniu | ul. Dolna Wilda 80 A 61-501 Poznań | |
| Urząd Skarbowy w Czarnkowie | ul. Wodna 8 64-700 Czarnków | |
| Urząd Skarbowy w Gnieźnie | ul. Spichrzowa 4 62-200 Gniezno | |
| Urząd Skarbowy w Gostyniu | ul. Lipowa 2 63-800 Gostyń | |
| Urząd Skarbowy w Grodzisku Wielkopolskim | ul. Chopina 7 62-065 Grodzisk Wielkopolski | |
| Urząd Skarbowy w Jarocinie | ul. Tadeusza Kościuszki 21 63-200 Jarocin | |
| Pierwszy Urząd Skarbowy w Kaliszu | ul. Wrocławska 12 62-800 Kalisz | |
| Drugi Urząd Skarbowy w Kaliszu | ul. Fabryczna 1A 62-800 Kalisz | |
| Urząd Skarbowy w Kępnie | ul. Rynek 4 63-600 Kępno | |
| Urząd Skarbowy w Kole | ul. Bolesława Prusa 10 62-600 Koło | |
| Urząd Skarbowy w Koninie | ul. Zakładowa 7a, 62-510 Konin | |
| Urząd Skarbowy w Kościanie | ul. Młyńska 5 64-000 Kościan | |
| Urząd Skarbowy w Krotoszynie | ul. Polna 32 63-700 Krotoszyn | |
| Urząd Skarbowy w Lesznie | ul. Adama Mickiewicza 7 64-100 Leszno | |
| Urząd Skarbowy w Międzychodzie | ul. Marszałka Piłsudskiego 2 64-400 Międzychód | |
| Urząd Skarbowy w Nowym Tomyślu | ul. Kolejowa 38 64-300 Nowy Tomyśl | |
| Urząd Skarbowy w Ostrowie Wielkopolskim | ul. D. Chłapowskiego 45 63-400 Ostrów Wielkopolski | |
| Urząd Skarbowy w Ostrzeszowie | ul. Władysława Grabskiego 1 63-500 Ostrzeszów | |
| Urząd Skarbowy w Pile | ul. Wojciecha Kossaka 106 64-920 Piła | |
| Urząd Skarbowy Poznań-Grunwald | ul. Smoluchowskiego 1 60-179 Poznań | |
| Urząd Skarbowy Poznań-Jeżyce | ul. Strzelecka 2/6 61-845 Poznań | |
| Urząd Skarbowy Poznań-Nowe Miasto | ul. Dezyderego Chłapowskiego 17/18 60-965 Poznań | |
| Pierwszy Urząd Skarbowy w Poznaniu | ul. Dolna Wilda 80 61-501 Poznań | |
| Urząd Skarbowy w Poznań-Winogrady | ul. Wojciechowskiego 3/5 60-685 Poznań | |
| Urząd Skarbowy Poznań-Wilda | ul. Dolna Wilda 80 B 61-501 Poznań | |
| Urząd Skarbowy w Rawiczu | ul. Stanisława Staszica 4 63-900 Rawicz | |
| Urząd Skarbowy w Słupcy | ul. Wspólna 1 62-400 Słupca | |
| Urząd Skarbowy w Szamotułach | ul. Bolesława Chrobrego 17a 64-500 Szamotuły | |
| Urząd Skarbowy w Śremie | ul. Wojska Polskiego 12 63-100 Śrem | |
| Urząd Skarbowy w Środzie Wielkopolskiej | ul. Harcerska 2 63-000 Środa Wielkopolska | |
| Urząd Skarbowy w Turku |
ul. Konińska 1 62-700 Turek | |
| Urząd Skarbowy w Wągrowcu | ul. Kościuszki 19A 62-100 Wągrowiec | |
| Urząd Skarbowy w Wolsztynie | ul. Dworcowa 15 64-200 Wolsztyn | |
| Urząd Skarbowy we Wrześni | ul. Warszawska 26 62-300 Września | |
| Urząd Skarbowy w Złotowie | aleja Piasta 25 77-400 Złotów | |
| Urząd Skarbowy w Chodzieży | Ul. Ofiar Gór Morzewskich 1 64-800 Chodzież | |
| Urząd Skarbowy w Obornikach | ul. Rynek 4 64-600 Oborniki | |
| Urząd Skarbowy w Pleszewie | ul. Bogusza 6 63-300 Pleszew | |
| Pierwszy Wielkopolski Urząd Skarbowy w Poznaniu | plac Ratajskiego 5 61-726 Poznań | |
| Drugi Wielkopolski Urząd Skarbowy w Kaliszu | ul. Fabryczna 1A 62-800 Kalisz | |
| Wielkopolski Urząd Celno-Skarbowy w Poznaniu | ul. Krańcowa 28 61-037 Poznań | sygnalista.ucs.poznan@mf.gov.pl |
Ważne! Osoba zgłaszająca może wybrać, czy chce to zrobić w procedurze wewnętrznej, przyjętej u swojego pracodawcy, czy woli zgłosić naruszenie do właściwego organu w procedurze zewnętrznej.
Sygnalista może zatem dokonać zgłoszenia zewnętrznego bez uprzedniego dokonania zgłoszenia wewnętrznego.
Jeżeli dokonasz anonimowego zgłoszenia naruszenia prawa musisz wiedzieć, że zdolność do zbadania przez nas takiej sprawy jest ograniczona oraz nie będziemy w stanie zapewnić skutecznej ochrony, dlatego nie będziemy się nią zajmować w tym trybie. Nie będzie przysługiwał Ci status sygnalisty.
Które naruszenia prawa podlegają zgłoszeniu
Status sygnalisty może uzyskać osoba, która zgłosi lub ujawni publicznie informacje o naruszeniu prawa, uzyskane w kontekście związanym z pracą.
Informacja o naruszeniu prawa to:
- informacja, w tym uzasadnione podejrzenie dotyczące zaistniałego lub potencjalnego naruszenia prawa, do którego doszło lub prawdopodobnie dojdzie
- w podmiocie prawnym, w którym sygnalista uczestniczył w procesie rekrutacji lub innych negocjacjach poprzedzających zawarcie umowy, pracuje lub pracował
- w podmiocie prawnym, z którym sygnalista utrzymuje lub utrzymywał kontakt w kontekście związanym z pracą
- informacja dotycząca próby ukrycia naruszenia prawa.
Naruszeniem prawa jest działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa, dotyczące następujących dziedzin prawa:
- korupcji
- zamówień publicznych
- usług, produktów i rynków finansowych
- przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu
- bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami
- bezpieczeństwa transportu
- ochrony środowiska
- ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego
- bezpieczeństwa żywności i pasz
- zdrowia i dobrostanu zwierząt
- zdrowia publicznego
- ochrony konsumentów
- ochrony prywatności i danych osobowych
- bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych
- interesów finansowych Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej
- rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym publicznoprawnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych
- konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela - występujące w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej i niezwiązane z dziedzinami wskazanymi powyżej.
Co oznacza zakaz stosowania środków odwetowych
W celu zwiększenia poziomu ochrony sygnaliście ustawa o ochronie sygnalistów przyznaje takim osobom dodatkowe środki bezpieczeństwa.
Pracownicy
Wobec pracownika-sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe, polegające w szczególności na:
- odmowie nawiązania stosunku pracy
- wypowiedzeniu lub rozwiązaniu bez wypowiedzenia stosunku pracy
- nie zawarciu umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny, nie zawarciu kolejnej umowy o pracę na czas określony lub nie zawarciu umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na czas określony - w przypadku, gdy sygnalista miał uzasadnione oczekiwanie, że zostanie z nim zawarta taka umowa
- obniżeniu wysokości wynagrodzenia za pracę
- wstrzymaniu awansu albo pominięciu przy awansowaniu
- pominięciu przy przyznawaniu innych niż wynagrodzenie świadczeń związanych z pracą lub obniżeniu wysokości tych świadczeń
- przeniesieniu na niższe stanowisko pracy
- zawieszeniu w wykonywaniu obowiązków pracowniczych lub służbowych
- przekazaniu innemu pracownikowi dotychczasowych obowiązków sygnalisty
- niekorzystnej zmianie miejsca wykonywania pracy lub rozkładu czasu pracy
- negatywnej ocenie wyników pracy lub negatywnej opinii o pracy
- nałożeniu lub zastosowaniu środka dyscyplinarnego, w tym kary finansowej, lub środka o podobnym charakterze
- przymusie, zastraszaniu lub wykluczeniu
- mobbingu
- dyskryminacji
- niekorzystnym lub niesprawiedliwym traktowaniu
- wstrzymaniu udziału lub pominięciu przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe
- nieuzasadnionym skierowaniu na badania lekarskie, w tym badania psychiatryczne, chyba że przepisy odrębne przewidują możliwość skierowania pracownika na takie badania
- działaniu zmierzającym do utrudnienia znalezienia w przyszłości pracy w danym sektorze lub w danej branży na podstawie nieformalnego lub formalnego porozumienia sektorowego lub branżowego
- spowodowaniu straty finansowej, w tym gospodarczej, lub utraty dochodu;
- wyrządzeniu innej szkody niematerialnej, w tym naruszeniu dóbr osobistych, w szczególności dobrego imienia sygnalisty.
Działaniem odwetowym z powodu zgłoszenia lub ujawnienia publicznego informacji jest także próba lub groźba zastosowania jednego z wyżej wymienionych działań.
Co istotne, to na pracodawcy spoczywać będzie ciężar udowodnienia, że jego działanie, na przykład pominięcie przy awansie osoby o statusie sygnalisty, nie jest odwetem.
Pracodawca musi wskazać obiektywne przyczyny swojego działania, niezwiązane ze zgłoszeniem przez sygnalistę naruszenia prawa.
Osoby wykonujące pracę lub usługi na innej podstawie niż umowa o pracę
Jeżeli praca lub usługi były, są lub mają być świadczone na innej podstawie niż stosunek pracy (na przykład umowa cywilnoprawna), dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nie może być przyczyną działań odwetowych ani próby lub groźby zastosowania działań odwetowych, obejmujących w szczególności:
- wypowiedzenie umowy, której stroną jest sygnalista, w szczególności dotyczącej sprzedaży lub dostawy towarów lub świadczenia usług, odstąpienie od takiej umowy lub rozwiązanie jej bez wypowiedzenia;
- nałożenie obowiązku lub odmowę przyznania, ograniczenie lub odebranie uprawnienia, w szczególności koncesji, zezwolenia lub ulgi.
Pamiętaj! W przypadku osoby wykonującej pracę, usługę, pełniącej funkcję na innej podstawie niż stosunek pracy, zakaz stosowania środków odwetowych wobec pracowników będzie stosowany odpowiednio, czyli na ile jest to możliwe, uwzględniając specyfikę relacji przedsiębiorcy z tą osobą (na przykład ze zleceniobiorcą czy usługodawcą).
Zakaz działań odwetowych stosuje się odpowiednio:
- do osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej pomagającej sygnaliście lub z nim powiązanej, w szczególności takiej, która go zatrudnia
- do osoby pomagającej w zgłoszeniu oraz osoby powiązanej z sygnalistą.
Dodatkowe środki ochrony
Przepisy przewidują dodatkowe środki ochrony sygnalisty, między innymi:
- prawo do odszkodowania lub zadośćuczynienie w przypadku sygnalisty, wobec którego dopuszczono się działań odwetowych. Minimalna wartość odszkodowania została określona w wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszanego do celów emerytalnych w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
- zgłoszenie dokonane przez sygnalistę nie może być podstawą odpowiedzialności, w tym odpowiedzialności dyscyplinarnej lub odpowiedzialności za szkodę, pod warunkiem że sygnalista miał uzasadnione podstawy sądzić, że zgłoszenie lub ujawnienie publiczne jest niezbędne do ujawnienia naruszenia prawa zgodnie z ustawą.
- postanowienia umowne, które bezpośrednio lub pośrednio wyłączają lub ograniczają prawo do dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego lub przewidują stosowanie środków odwetowych, są nieważne.
Zachowanie poufności informacji
Przedsiębiorca musi zagwarantować, że procedura zgłoszeń wewnętrznych oraz związane z przyjmowaniem zgłoszeń przetwarzanie danych osobowych:
- uniemożliwiają nieupoważnionym osobom uzyskanie dostępu do informacji objętych zgłoszeniem
- zapewniają ochronę poufności tożsamości sygnalisty, osoby, której dotyczy zgłoszenie, oraz osoby trzeciej wskazanej w zgłoszeniu. Ochrona poufności dotyczy informacji, na podstawie których można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować tożsamość takich osób.
Osoby uprawnione do:
- przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń wewnętrznych
- podejmowania działań następczych oraz przetwarzania danych osobowych sygnalisty, osoby, której dotyczy zgłoszenie, oraz osoby trzeciej wskazanej w zgłoszeniu
- muszą mieć pisemne upoważnienie.
Osoby upoważnione są zobowiązane do zachowania tajemnicy w zakresie informacji i danych osobowych, które uzyskały w ramach przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń wewnętrznych, oraz podejmowania działań następczych.
Dotyczy to także okresu po ustaniu stosunku pracy lub innego stosunku prawnego, w ramach którego wykonywały tę pracę.
KLAUZULA INFORMACYJNA
Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, dalej - RODO) informujemy o zasadach przetwarzania Pani/Pana danych osobowych przez Izbę Administracji Skarbowej oraz o przysługujących Pani/Panu prawach z tym związanych:
1. TOŻSAMOŚĆ I DANE KONTAKTOWE ADMINISTRATORA
Administratorem Pani/Pana danych osobowych jest Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu z siedzibą przy ul. Dolna Wilda 80A. Z administratorem danych osobowych można się kontaktować w następujący sposób:
- Pisemnie: Izba Administracji Skarbowej w Poznaniu, ul. Dolna Wilda 80A, 61-501 Poznań;
- Poprzez elektroniczną skrzynkę podawczą ePUAP, której adres dostępny jest na stronie Biuletynu Informacji Publicznej: https://www.wielkopolskie.kas.gov.pl w zakładce Kontakt- Dane teleadresowe;
- Pocztą elektroniczną na adres: kancelaria.ias.poznan@mf.gov.pl;
- Telefonicznie: (61) 85 86 100.
2. DANE KONTAKTOWE INSPEKTORA OCHRONY DANYCH
Kontakt z Inspektorem Ochrony Danych, możliwy jest za pośrednictwem poczty elektronicznej: iod.poznan@mf.gov.pl .
3. CEL PRZETWARZANIA DANYCH OSOBOWYCH I PODSTAWY PRAWNE
Pani/Pana Pani/Pana dane osobowe będą przetwarzane w celu przyjęcia zgłoszenia lub podjęcia działań następczych podejmowanych w ramach zgłoszenia w związku z realizacją obowiązku prawnego ciążącego na administratorze (art. 6 ust. 1 lit. c RODO). W przypadku podania przez Panią/Pana szczególnych kategorii danych, dane osobowe będą przetwarzane jeżeli jest to niezbędne ze względów związanych z ważnym interesem publicznym (art. 9 ust. 2 lit. g RODO);
Przetwarzanie wszystkich kategorii danych osobowych odbywa się na podstawie ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów (Dz. U. 2024 poz. 928).
4. OKRES PRZECHOWYWANIA DANYCH
Pani/Pana dane osobowe będą przetwarzane przez okres niezbędny do realizacji celów przetwarzania a następnie będą przechowywane przez okres 3 lat po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym zakończono działania następcze, lub po zakończeniu postępowań zainicjowanych tymi działaniami.
5. PRAWA OSÓB, KTÓRYCH DANE DOTYCZĄ
W związku z przetwarzaniem Pani/Pana danych osobowych, przysługuje Pani/Panu prawo do:
- dostępu do swoich danych oraz otrzymania ich kopii;
- sprostowania (poprawienia) swoich danych osobowych, jeśli są błędne lub nieaktualne;
- usunięcia danych, jeżeli zachodzi jedna z okoliczności określonych w art. 17 RODO;
- ograniczenia przetwarzania danych;
- wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych na adres ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa, e-mail: kancelaria@uodo.gov.pl lub za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP Urzędu Ochrony Danych Osobowych: /UODO/SkrytkaESP;
6. INFORMACJA O OBOWIĄZKU LUB DOBROWOLNOŚCI PODANIA DANYCH OSOBOWYCH
Podanie przez Panią/Pana danych osobowych w zakresie wynikającym z przepisów prawa jest obowiązkowe.
7. INFORMACJA O ZAUTOMATYZOWANYM PODEJMOWANIU DECYZJI, W TYM PROFILOWANIU
Przetwarzane przez Administratora dane osobowe nie będą wykorzystywane do podejmowania zautomatyzowanych decyzji w indywidualnych przypadkach, w tym do profilowania, o którym mowa w art. 22 RODO.
8. INFORMACJA O POUFNOŚCI TOŻSAMOŚCI SYGNALISTY
Pani/Pana dane osobowe nie podlegają ujawnieniu nieupoważnionym osobom, chyba, że wyrazi Pani/Pan zgodę na upublicznienie tożsamości. W takiej sytuacji zgoda musi być dobrowolnym, konkretnym, świadomym i jednoznacznym okazaniem woli. Ponadto zgoda musi być przez Panią/Pana wyrażona w sposób wyraźny (art. 8 ust. 1 ustawy o ochronie sygnalistów). Ma Pani/Pan prawo do wycofania zgody w dowolnym momencie. Wycofanie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej wycofaniem. (art. 7 ust. 3 RODO).